- TELIUS
- TELIUSGuilielmus, vulgo Wilhelm Tell, clarum ac dulce Helvetiis nomen. Hic Uriâ Helvetius, post prima foederis Helvetrci a Melchralio, Stouffachero et Furstio iacta fundamenta, foederatis inter primos accessit, ingens ad libertarem pondus. Pileum mox iussu Grisseri praefecti; Altorffii in foro, adorationi publice expositum, cum nullo honoris signô exhibitô praeteriislet, comprehensus tyranno sistitur: coactusque e vertice filioli charisimi sagitrâ pomum decutere, post rem feliciter peractam, alterâ sagittâ, quam thoraci insertam habebat, se tyrannum transsixurum fuisse, si puerum confodisser, postquam acciter urgeretur, confessus est. Tum Praefectus, qui vitam vera fassuro promiserat, in perpetua eum vincula Suitiam parans abducere, obortâ in lacu tempestare, Tellium solvit: qui gubernaculô sumptô, vix multâ vi e fluctibus navem eripit, et eam adversus Suitiorum terram dirigit, quô locô non multum a lettore ingens saxum supra undas eminer, quod hodie Tellii saxum dicitur. In hoc desilit heros, et simul quantô maximô potest nisu, navim pedibus in fluctus repellit, ficque cum filio, arcu et telis, nam haec omnia cum eo in navem coniecta, dextre feliciterque eripuerat, cursim festinat per Suitiam, in vicum Cavum a Cussenaco, quo abducendus fuerat, porrectum ad lacum usque Tuginum. Ibi quaerit insidias, contra quarum locum cum Praefectus aegre undis emersus, pervenisset, ille telô emissô ipsum traicit, dein revertitur ad suos, rem totam ut gesta erat commemorans, Stouffachero, atque Furstio; qui re prudenter aliquandiu perpensâ, ascitis undique foederis sociis, Kal. Ian. A. C. 1308. in omnibus tribus pagis, arcibus deiectis, libertatis Helvetieae tropaeum erexêre. Exstat nostrâ aetate sacellum eô locô, quô Praefectus caesus est, et alterum in saxo, in quod Tellius e navi desiliit, perpetua reigestae monumenta. Camitur hodieque apud liberam gentem, non minus ac Gulielmus Arausionensis. Belgicae libertatis auctor, cnius laudibus eosdem modulos sui aptârunt, quibus Tellius apud Helvetios celebratur. Arcus eius cum gladio, in armamentario illustri Reip. Tigurinae ostenditur. De hoc Glarean. descr. Helv. mox ab initto:Causam ortus nostri, qui sit quoque foederis auctor,Tantique imperii, cur malum fronte pusilliInvisum certâ figis Guilielme sagittâ:Non nostris puto carminbus celebranda.Et in panegyrico Uriae:Nemo illâ maior bellô, nemo acrior armis.Haec nostri fons imperii, quae prima tyrannosCarripere est ausa, et volitanti plectere ferrô.Idem, sub finem:Brutus erat nobis, Uro Gulielmus in arvo,Assentor patriae, vindexque ultorque Tyrannûm, etc.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.